Nazar Eşankul’un “İstila” Hikâyesi’ndeki Halk Kültürü Unsurları İncelenmesi

Abstract

Çağdaş Özbek edebiyatın en önemli yazarlarından Nazar Eşankul (d. 15 Haziran 1962/ ö.-) yaşı itibariyle; Rusya’nın bütün Türkistan ve Özbekistan’ı istila ettiği ve büyük bir baskı, asimilasyon, sansür, millî değerleri yok etme, tarihî değerleri yok etme, toplum kaynaklarını sömürme, toplumu ahlaki ve dinî açıdan bozma gibi politikalar uyguladığı dönemlerin son kısmına tanıklık etmiştir.
Biz de incelemesini yaptığımız “İstila” isimli hikâyede, öncelikli olarak Nazar Eşankul’un eserinde halk kültürü unsurlarını bolca kullandığını ortaya koymaya çalışacağız. Tespit ettiğimiz halk kültürü unsurlarını deyim, masal, efsane gibi ait olduğu başlıkların altında sayfa numarasına göre toplayacağız. Bunu yaparken aynı zamanda tespit ettiğimiz halk kültürü unsurlarından yararlanan yazarın; Sovyetler Birliği’nin bol slogan atarak Türkleri aldattığını, Türkistan’ı tamamen istila ettikten sonra kurt soylu Türk toplumunu kuzuya dönüştürmeye çalıştığını, Türkistan’ın bütün zenginliklerini talan ederek ülkeyi viraneye dönüştürdüğünü; Türkistan’ın istiklalini kaybetmesinden sonra Türk milletinin kuzuya, Rusların ise eserde en çok kullanılan masal unsuru olan “mahluk ve canavara” dönüştüğünü okuyucuya anlattığını ortaya koyacağız. Yazarın kendi çocukluğunda yaşadığı olaylardan da yararlanarak anlattığı acı olayları anlatmaktaki amacının; hem tarihî olaylara ışık tutmak olduğunu, hem de istiklalini kaybetmiş bir toplumun çaresizliğini; acı tecrübelerle ve derin anlamlar taşıyan sembolik ifadelerle anlattığını tespit edeceğiz.