Türkiye Türkçesi ve Özbekçe Söz Varlığında Göz Kelimesiyle Oluşan Deyimler ve Birleşik Kelimeler
Keywords:
sözlük bilimi, deyimlerde göz, derlem dilbilimi, tematik sözlükler, Türkçede göz, Özbekçede göz.Abstract
Sözlük bilimi çalışmaları geçmiş yıllara göre daha farklı yöntem ve usuller çerçevesinde yapılmaktadır. Buna bağlı olarak diller arasındaki ilişkilerin nicel ve nitel araştırma yolları da değişmektedir. Bir milletin kültürüne ve dolayısıyla diline ait bütün ögelerin yani söz varlığının geçmişten geleceğe taşınmasında sözlüklerin değeri tartışılmaz. Ancak söz varlığını oluşturan ögelerin yalnızca alfabetik sırayla değil tematik olarak da sözlük hazırlama yoluna gidilmesi gerekmektedir.
Bu çalışmanın amacı, Türkiye Türkçesi ve Özbekçede “göz” kelimesiyle oluşan deyimler ve birleşik kelimelerin tespit edilmesi ve söz varlığı ögeleri arasında tematik ilişkilerin kurulmasıdır. Tarihi sözlüklerle modern sözlük bilimi çalışmaları arasındaki farklar dikkate alınması gerektiğinden hareketle “göz” kelimesiyle oluşmuş söz varlığı ögelerinin dil öğretimi amacıyla okuma-anlama ve dinleme anlama becerisini kazandırmaya ve geliştirmeye yönelik metin oluşturmada tematik sözlük çalışmaları önemli rol oynayacağına yönelik düşünceler sunulmaktadır. Özellikle tematik dil sözlüklerinin hazırlanması için derlem dilbilimi çalışmalarına yer verilmesinin önemi vurgulanmıştır.
